ประเภทของพิพิธภัณฑ์

ประเภทของพิพิธภัณฑ์

แบ่งตามการจัดแสดง

General เป็นพิพิธภัณฑ์ที่ไม่ได้เน้นเรื่องใดเรื่องหนึ่งโดยเฉพาะ
Archaeology เน้นการจัดแสดงด้วยโบราณวัตถุ เช่นพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ
Art จัดแสดงผลงานทางศิลปะ
History เป็นพิพิธภัณฑ์จัดแสดงเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ เช่น พิพิธภัณฑ์เมืองต่างๆ
Ethnography เกี่ยวกับมนุษย์วิทยาและชาติพันธ์
Natureal history พิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ธรรมชาติ เช่น พิพิธภัณฑ์สิรินธร มจัดแสดงเรื่องราวเกี่ยวกับไดโนเสาร์
Geology เกี่ยวกับธรณีวิทยา
Science พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์พบน้อยมากในประเทศไทย
Military พิพิธภัณฑ์สังกัดหน่วยงานของกอพทัพ ทหาร เช่นพิพิธภัณฑ์กองทัพอากาศ พิพิธภัณฑ์กองทัพบกเฉลิมพระเกียรติ จัดแสดงเกี่ยวกับอาวุธและเครื่องใช้ของกองทัพ



แบ่งตามการบริหาร

Government พิพิธภัณฑ์ของรัฐบาล
Municipal พิพิธภัณฑ์ของเทศบาลส่วนใหญ่เป็นพิพิธภัณฑ์เมือง พิพิธภัณฑ์ของไทยจะสังกัดหน่วยงานเทศบาลท้องถิ่น ส่วนใหญ่จะอยู่ฝ่ายการศึกษา เช่นพิพิธภัณฑ์เมืองมหาสารคาม
University พิพิธภัณฑ์ของมหาวิทยลัย ส่วนใหญ่จะเน้นถึงประวัติความเป็นมาและความเป็นมหาวิทยาลัย ในประเทศไทยมีเพียงไม่กี่แห่ง เช่น ม.มหาสารคาม ม.เกษตรศาสตร์ ม.หัวเฉียว ฯลฯ
Army พิพิธภัณฑ์สังกัดหน่วยงานของกอพทัพ ทหาร
Private พิพิธภัณฑ์ส่วนบุคคล เช่นพิพิธภัณฑ์บ้านจ่าทวี บ้านพิพิธภัณฑ์ มีพื้นฐานจากการสะสมแล้วก่อเกิดแนวคิดนำมาจัดแสดงเพื่อการเรียนรู้ให้แก่คนในชุมชน ท้องถิ่น และผู้มาเยือน
Temple พิพิธภัณฑ์วัดมีเป็นจำนวนมากในประเทศไทย วัดส่วนใหญ่จะมีวัตถุโบราณหรือของมีค่ามีทั้งที่เป็นของทางวัดเองและที่ได้จากการบริจาคของชาวบ้านในชุมชน

การแบ่งประเภทของพิพิธภัณฑ์สามารถแบ่งได้อีกหลายอย่าง

ทั้งนี้การแบ่งประเภทน่าจะขึ้นอยู่กับมุมมองของแต่ละบุคคลด้วย เช่น พิพิธภัณฑ์แรงงานไทยอาจจัดอยู่ในหมวดหมู่พิพิธภัณฑ์ที่จัดแสดงเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ ประเภทประวัติศาสตร์สังคม เพราะการการนำเสนอเรื่องราวของชนชั้นล่างหรือชนชั้นแรงงานซึ่งถือว่าเป็นการนำเสนอเรื่องราวของคนส่วนใหญ่ หรือแบ่งตามวิธีการนำเสนอเช่น สามารถแยกได้เป็น พิพิธภัณฑ์ที่ใช้วัตถุแสดงเป็นหลัก พิพิธภัณฑ์ที่ใช้เรื่องราวเป็นหลัก เป็นต้น

เห็นคนมากกว่าของ
เห็นของมากกว่าคน
เห็นทั้งคนเห็นทั้งของ

สามประโยคข้างบนนี้ได้มาจากการไปอบรมการอนุรักษ์วัตถุเชิงป้องกัน ระหว่างไปดูงานที่พิพิธภัณฑ์วัดศิลป์โสภณ อาจารย์ภูธร ภูมะธน ได้ให้คีเวิร์ดสามคำนี้มา 3 แนวคิดข้างบนนี้สามารถนำไปประยุกต์เป็นพื้นฐานการทำนิทรรศการได้ว่าจะทำนิทรรศการแนวไหน
ประเภทเห็นคนมากกว่าของ เช่น มิวเซียมสยาม พิพิธภัณฑ์พระนารายณ์มหาราช พิพิธภัณฑ์เหล่านี้เราจะพบว่าคนเป็นศูณย์กลางของเนื้อเรื่อง การนำเสนอที่ทำให้มองเห็นพฤติกรรมหรือประวัติของคน เราจะได้รับรู้เรื่องราวของคนมากกว่าสิ่งของ
ประเภทเห็นของมากกว่าคน เช่น พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ นครปฐม พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ บ้านเชียง พิพิธภัณฑ์ผ้า ฯลฯ พิพิธภัณฑ์แนวนี้พบได้ทั่วไปตามท้องถิ่น ถึงแม้จะมองไม่เห็นชีวิตแต่ใช่ว่าจะขาดความน่าสนใจ สเนห์ของมันก็คือความสวยงาม ความเก่าแก่ เป็นสิ่งที่หาไม่ได้ง่ายๆ
ประเภทเห็นทั้งของเห็นทั้งคน เช่น พิพิธภัณฑ์เมืองอุดรธานี พิพิธภัณฑ์พระปกเกล้า พิพิธภัณฑ์แรงงานไทย ฯลฯ เป็นพิพิธภัณฑ์ที่มีชีวิต สิ่งของสามารถสื่อสารกับคนได้ เราดูสิ่งของแล้วจะมองเห็นวิถีชีวิต พฤติกรรมของคน ในขณะเดียวกันก็มีเรื่องราวที่เกี่ยวกับคนไม่สามารถแยกสิ่งของออกจากคนได้เลย